Kleptomania jẹ eka kan ati nigbagbogbo rudurudu ilera ọpọlọ ti ko loye ti o ṣe afihan nipasẹ awọn igbiyanju loorekoore lati ji awọn nkan ti ko nilo fun lilo ti ara ẹni tabi ere owo. Awọn ẹni kọọkan ti o ni kleptomania ni iriri ori ti ẹdọfu tabi arouser ṣaaju ole jija, atẹle nipa iderun igba diẹ tabi itẹlọrun lẹhinna. Pelu mimọ pe ihuwasi jija jẹ aṣiṣe tabi arufin, awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania rii pe o nira lati koju awọn itara, ti o yori si ipọnju nla ati ailagbara ni awọn agbegbe pupọ ti igbesi aye.
Awọn oriṣi ti kleptomania
Kleptomania ni igbagbogbo ṣafihan bi rudurudu ẹyọkan, ṣugbọn o le farahan ni awọn ọna oriṣiriṣi ti o da lori awọn ayidayida ẹni kọọkan ati awọn okunfa abẹlẹ. Lakoko ti o le ma jẹ awọn “awọn oriṣi” ti kleptomania ọtọtọ ni ọna kanna ti awọn rudurudu ilera ọpọlọ miiran ni awọn iru-ẹda, gẹgẹbi awọn ọna oriṣiriṣi ti ibanujẹ tabi aibalẹ, awọn iyatọ wa ni bii kleptomania ṣe ṣafihan ati ni iriri nipasẹ awọn ẹni-kọọkan.
a. Kleptomania mimọ
Eyi jẹ fọọmu Ayebaye ti kleptomania ti a ṣe afihan nipasẹ itara loorekoore lati ji awọn nkan ti o jẹ deede ti o kere si iye ati nigbagbogbo ko nilo nipasẹ ẹni kọọkan. Iṣe ti jiji ni o wa nipasẹ itara tabi ipaniyan dipo ifẹ fun awọn ohun ti o ji funrararẹ. Kleptomania mimọ jẹ samisi nipasẹ ori ti ẹdọfu tabi itara ṣaaju ole jija, ti o tẹle pẹlu ori iderun fun igba diẹ tabi itẹlọrun lẹhinna.
b. Atẹle kleptomania
Ni awọn igba miiran, kleptomania le waye ni atẹle si awọn ipo ilera ọpọlọ miiran tabi awọn okunfa. Fun apẹẹrẹ, awọn ẹni-kọọkan ti o ni rudurudu afẹju-compulsive (OCD), rudurudu bipolar, tabi awọn rudurudu ilokulo nkan le ni iriri awọn iṣẹlẹ ti kleptomania nitori abajade awọn okunfa kan pato tabi awọn iṣẹlẹ ti ipọnju ẹdun ti o ga. Kleptomania keji le ṣafihan pẹlu awọn ami aisan afikun tabi awọn ihuwasi ti o ni ibatan si ipo abẹlẹ.
Awọn idi ti kleptomania
Awọn idi gangan ti kleptomania ko ṣe akiyesi, ṣugbọn iwadii daba pe apapọ awọn nkan ti ẹda, imọ-jinlẹ, ati awọn ifosiwewe ayika le ṣe alabapin si idagbasoke rẹ. Agbọye awọn okunfa ti o pọju wọnyi le pese awọn oye si iseda idiju ti rudurudu naa.
a. Ti ibi ifosiwewe
Ẹri wa lati daba pe jiini ati awọn okunfa neurobiological ṣe ipa kan ninu kleptomania. Awọn ijinlẹ ti fihan pe awọn ẹni-kọọkan ti o ni itan-akọọlẹ ẹbi ti awọn rudurudu iṣakoso itusilẹ, pẹlu kleptomania, le ni eewu ti o ga julọ ti idagbasoke ipo naa. Ni afikun, awọn ijinlẹ neuroimaging ti ṣe idanimọ awọn aiṣedeede ni awọn agbegbe ọpọlọ ti o ni nkan ṣe pẹlu iṣakoso agbara ati sisẹ ẹsan ni awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania, ni iyanju awọn iyatọ ti o wa labẹ iṣẹ ọpọlọ.
b. Àkóbá ifosiwewe
Awọn imọ-jinlẹ daba pe kleptomania le dagbasoke bi ẹrọ aapọn aiṣedeede fun iṣakoso aapọn, aibalẹ, tabi awọn rogbodiyan ọpọlọ ti ko yanju. Awọn iriri ikọlu tabi awọn iṣẹlẹ igba ewe, gẹgẹbi aibikita, ilokulo, tabi pipadanu, le ṣe alabapin si ibẹrẹ ti kleptomania ni awọn eniyan ti o ni ifaragba. Pẹlupẹlu, awọn ẹni-kọọkan ti o ni kleptomania le ni iriri awọn ipo ilera ọpọlọ ti o waye gẹgẹbi ibanujẹ, awọn rudurudu aibalẹ, tabi awọn rudurudu eniyan, eyiti o le mu awọn ami aisan buru si ati idiju itọju.
c. Awọn okunfa imọ
Awọn imọ-imọ-imọ ti kleptomania daba pe awọn ero ati awọn igbagbọ ti o daru nipa jiji le ṣe alabapin si idagbasoke tabi itọju ailera naa. Fun apẹẹrẹ, awọn ẹni-kọọkan ti o ni kleptomania le ṣe idalare tabi ṣe alaye ihuwasi jiji wọn nipasẹ awọn ipadalọ imọ gẹgẹbi idinku (“O kan jẹ ohun kekere kan, ko ṣe pataki”) tabi ẹtọ (“Mo tọsi eyi”). Imọ-itọju ihuwasi (CBT) ni ifọkansi lati ṣe idanimọ ati koju awọn ipadalọ imọ wọnyi lati ṣe agbega awọn ilana ironu adaṣe diẹ sii ati dinku awọn ihuwasi jija.
d. Awọn ifosiwewe ayika
Awọn ipa ayika, gẹgẹbi awọn agbara ti idile, awọn ibatan ẹlẹgbẹ, tabi ifihan si awọn ihuwasi ti o jọmọ ole, le tun ṣe alabapin si idagbasoke kleptomania. Fun apẹẹrẹ, dagba ni agbegbe nibiti jija ti jẹ deede tabi fifẹ le mu iṣeeṣe ti idagbasoke kleptomania pọ si. Ni afikun, awọn iṣẹlẹ igbesi aye wahala, awọn iṣoro inawo, tabi awọn igara awujọ le fa tabi mu awọn ihuwasi jija buru si ni awọn eniyan ti o ni ifaragba.
e. Biopsychosocial awoṣe
Awoṣe biopsychosocial ti kleptomania ṣepọ awọn nkan ti ẹda, imọ-jinlẹ, ati awọn ifosiwewe awujọ lati loye ẹda ọpọlọ ti rudurudu naa. Gẹgẹbi awoṣe yii, kleptomania dide lati ibaraenisepo ti awọn asọtẹlẹ jiini, awọn ailagbara neurobiological, awọn ilana ọpọlọ, ati awọn ipa ayika. Iriri ẹni kọọkan ti kleptomania jẹ alailẹgbẹ, ni ipa nipasẹ ibaraenisepo eka ti awọn nkan wọnyi.
Awọn aami aisan ti kleptomania
Kleptomania jẹ ijuwe nipasẹ eto awọn ami aisan kan pato ti o kan awọn ihuwasi jija loorekoore ati awọn iṣoro ni ilodi si awọn iyanju tabi awọn itara lati ji. Awọn aami aiṣan wọnyi le yatọ ni iwuwo ati pe o le ja si ipọnju pataki tabi ailagbara ni awọn agbegbe pupọ ti igbesi aye.
a. Awọn igbiyanju loorekoore lati ji
Olukuluku ti o ni kleptomania ni iriri kikan, awọn itara loorekoore tabi awọn iyanju lati ji awọn ohun kan ti o jẹ deede ti ko ni iye ati nigbagbogbo ko nilo nipasẹ ẹni kọọkan. Awọn igbiyanju wọnyi le wa pẹlu awọn ikunsinu ti ẹdọfu, igbadun, tabi itara ti o yori si ole naa.
b. Ailagbara lati koju awọn igbiyanju
Laibikita mimọ pe ihuwasi jija jẹ aṣiṣe tabi arufin ati ni iriri awọn ikunsinu ti ẹbi, itiju, tabi aibalẹ lẹhinna, awọn ẹni kọọkan ti o ni kleptomania rii pe o nira lati koju tabi ṣakoso itara lati jale. Wọn le ṣe awọn igbiyanju ti ko ni aṣeyọri leralera lati da duro tabi dinku ihuwasi jija wọn.
c. Jiji lai gbero
Ko dabi ole jija aṣoju tabi jija ile itaja, eyiti o kan pẹlu igbero iṣaju tabi igbaradi, kleptomania jẹ ijuwe nipasẹ iyanju, jija akoko-akoko laisi ero tabi ero ṣaaju. Awọn olè ti wa ni idari nipasẹ lojiji, awọn igbiyanju aiṣedeede dipo ṣiṣe ipinnu onipin.
d. Awọn nkan ji ti iye diẹ
Awọn ohun kan ji nipasẹ awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania jẹ deede ti diẹ si ko si iye ati pe o le ni lilo ilowo tabi pataki si ẹni kọọkan. Awọn nkan jijẹ ti o wọpọ pẹlu awọn ohun kekere, awọn ohun ti ko gbowolori gẹgẹbi awọn ikọwe, ohun ikunra, awọn ipanu, tabi awọn ẹya aṣọ.
e. Ori ti iderun tabi itẹlọrun
Lẹhin ole jija, awọn ẹni-kọọkan ti o ni kleptomania le ni iriri imọlara igba diẹ ti iderun, itẹlọrun, tabi idunnu. Iṣe jijale funni ni ona abayo kukuru lati awọn ikunsinu ti ẹdọfu, aibalẹ, tabi ipọnju ẹdun, botilẹjẹpe iderun yii jẹ igba diẹ ati nigbagbogbo tẹle awọn ikunsinu ti ẹbi tabi aibalẹ.
f. Awọn iwa ti o tọju
Diẹ ninu awọn ẹni-kọọkan ti o ni kleptomania le ṣe afihan awọn iṣesi ifarabalẹ, ikojọpọ awọn ohun jija laisi lilo iṣe tabi iye eyikeyi. Àwọn nǹkan tí wọ́n jí gbé náà lè wà ní ìpamọ́ tàbí kí wọ́n kó wọn pa mọ́ sí, ó sì lè ṣòro fún ẹnì kọ̀ọ̀kan náà láti sọ wọ́n dà nù, kódà nígbà tí kò bá sí ète kankan.
g. Iwa asiri
Awọn ẹni kọọkan ti o ni kleptomania nigbagbogbo ṣe olukoni ni awọn ihuwasi jija ni ikọkọ, fifipamọ awọn iṣe wọn lati ọdọ awọn ọmọ ẹgbẹ ẹbi, awọn ọrẹ, tabi awọn alaṣẹ. Wọn le ṣe awọn ọna nla lati fi ihuwasi jija wọn pamọ, bii yago fun wiwa nipasẹ awọn kamẹra aabo tabi oṣiṣẹ ile itaja.
h. Ibanujẹ tabi ailera
Kleptomania le fa wahala nla tabi ailagbara ni awọn agbegbe pupọ ti igbesi aye, pẹlu awujọ, iṣẹ iṣe, tabi awọn iṣoro ofin. Iwa jija le ja si awọn iṣoro ninu awọn ibatan, isonu ti igbẹkẹle, awọn iṣoro inawo, tabi awọn abajade ofin gẹgẹbi imuni tabi ẹjọ.
Awọn ipele ti kleptomania
Imọye awọn ipele ti kleptomania le pese awọn oye si ilọsiwaju ti iṣoro naa ati iranlọwọ fun awọn ẹni-kọọkan lati mọ awọn iwa iṣoro ni kutukutu. Lakoko ti awọn ipele ti kleptomania le yatọ laarin awọn eniyan kọọkan ati bi o ṣe le buruju, awọn ilana ti o wọpọ wa ti ọpọlọpọ awọn eniyan ti o ni iriri kleptomania.
a. Iṣẹlẹ ti nfa
Ibẹrẹ ti kleptomania nigbagbogbo bẹrẹ pẹlu iṣẹlẹ ti nfa ti o fa awọn ikunsinu ti ẹdọfu, aibalẹ, tabi ibanujẹ ẹdun ninu ẹni kọọkan. Okunfa yii le jẹ inu (fun apẹẹrẹ, aapọn, alaidun, ibanujẹ) tabi ita (fun apẹẹrẹ, ifihan si awọn ifẹnule ti o jọmọ ole, awọn ija ninu awọn ibatan). Iṣẹlẹ ti o nfa ṣiṣẹ bi ayase fun ifarahan ti itara lati jale, pese igbala fun igba diẹ tabi iderun lati awọn ẹdun odi.
b. Ilọsiwaju
Bi iṣẹlẹ ti nfa ti nlọsiwaju, igbiyanju lati jale n pọ si, di pupọ sii nira lati koju tabi ṣakoso. Olukuluku ẹni ti o ni kleptomania le ni iriri itara, ifojusona, tabi arouser bi ifẹ lati jale ti di alaye diẹ sii.
c. Eto ati igbaradi
Lakoko ipele yii, awọn eniyan kọọkan le ṣe eto ati igbaradi fun ole, botilẹjẹpe eto le jẹ iwonba tabi aibikita. Wọn le ṣe idanimọ awọn ibi-afẹde ti o pọju, ṣe ayẹwo awọn ewu ti gbigba mu, ati ṣeto awọn ọna lati ṣiṣẹ ole jija laisi wiwa.
d. Ìṣirò ti ole
Iṣe ole naa waye nigbati ẹni kọọkan ba tẹriba fun itara nla lati jale ti o si ṣe jija naa. Olè jíjà náà lè wáyé ní onírúurú ibi, irú bí ilé ìtajà, ibi iṣẹ́, tàbí àwọn àpéjọpọ̀, ó sì lè kan àwọn nǹkan tí kò tó nǹkan tàbí tí kò níye lórí tí a yàn lọ́kàn.
e. Idunnu lẹsẹkẹsẹ
Lẹhin ti ole naa, awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania le ni iriri ori ti itẹlọrun lẹsẹkẹsẹ, iderun, tabi idunnu. Iṣe ti jiji n pese iderun igba diẹ lati awọn ikunsinu abẹlẹ ti ẹdọfu tabi aibalẹ, ti o nmu ipa-ọna ti ihuwasi jija le.
f. Post-ole gaju
Lẹhin ti ole, awọn ẹni kọọkan le ni iriri ọpọlọpọ awọn ẹdun, pẹlu ẹbi, itiju, tabi aibalẹ, ati aniyan nipa awọn abajade ti o pọju ti awọn iṣe wọn. Wọn le gbiyanju lati fipamo tabi ṣe alaye ihuwasi wọn, dinku ipa ole ji, tabi yago fun wiwa nipasẹ sisọnu awọn nkan ji tabi kiko ilowosi ti wọn ba koju.
g. Ayika ti atunwi
Pelu awọn abajade odi tabi awọn igbiyanju lati koju igbiyanju lati jale, awọn eniyan kọọkan ti o ni kleptomania nigbagbogbo rii ara wọn ni idẹkùn ninu iyipo ti ihuwasi jija leralera. Yiyika le tẹsiwaju bi ẹni kọọkan ṣe n wa awọn okunfa titun tabi awọn anfani lati jijale, ti o tẹsiwaju ni rudurudu ni akoko ati ti o yori si awọn ipele ti o pọ si ti ipọnju ati ailagbara.
Ayẹwo ti kleptomania
Ṣiṣayẹwo kleptomania jẹ igbelewọn okeerẹ nipasẹ alamọdaju ilera ọpọlọ ti o peye, ni deede psychiatrist tabi onimọ-jinlẹ, lati ṣe ayẹwo awọn ami aisan ẹni kọọkan, itan-akọọlẹ iṣoogun, ati eyikeyi awọn nkan ti o fa idasi si rudurudu naa. Lakoko ti ko si awọn idanwo yàrá kan pato tabi awọn ijinlẹ aworan lati ṣe iwadii kleptomania, ilana iwadii le ni awọn igbesẹ pupọ.
a. Isẹgun igbelewọn
Ilana iwadii bẹrẹ pẹlu igbelewọn ile-iwosan pipe, lakoko eyiti ọjọgbọn ilera ọpọlọ ṣe ifọrọwanilẹnuwo alaye pẹlu ẹni kọọkan lati ṣajọ alaye nipa awọn ami aisan wọn, awọn ihuwasi, ati itan-akọọlẹ ti ara ẹni. Onisegun le beere nipa igbohunsafẹfẹ, iye akoko, ati biburu ti awọn ihuwasi jija, bakannaa eyikeyi awọn okunfa tabi awọn ilana ti o ni nkan ṣe pẹlu awọn ole. O ṣe pataki fun alamọdaju lati fi idi igbẹkẹle ati ibaraẹnisọrọ ti ko ni idajọ ṣe pẹlu ẹni kọọkan lati ṣe iwuri fun ibaraẹnisọrọ ṣiṣi ati ijabọ deede ti awọn aami aisan.
b. Medical itan awotẹlẹ
Onisegun yoo ṣe atunyẹwo itan iṣoogun ti ẹni kọọkan, pẹlu eyikeyi ti o ti kọja tabi awọn ipo iṣoogun lọwọlọwọ, awọn oogun, tabi lilo nkan ti o le ṣe pataki si igbejade ti kleptomania. Awọn ipo iṣoogun kan, gẹgẹbi awọn ipalara ọpọlọ, awọn rudurudu iṣan-ara, tabi awọn rudurudu ti o fa nkan, le ṣe afiwe awọn ami aisan ti kleptomania tabi ṣe alabapin si idagbasoke awọn iṣoro iṣakoso itusilẹ.
c. Psychiatric igbelewọn
A ṣe ayẹwo igbelewọn ọpọlọ lati ṣe ayẹwo fun wiwa eyikeyi awọn ipo ilera ọpọlọ ti o n waye ti o le ṣe idasi si tabi buru si awọn aami aiṣan ti kleptomania. Awọn rudurudu ti o wọpọ ti o nwaye pẹlu awọn rudurudu iṣesi (fun apẹẹrẹ, ibanujẹ, rudurudu bipolar), awọn rudurudu aibalẹ, rudurudu afẹju-compulsive (OCD), ati awọn rudurudu eniyan.
d. Aisan àwárí mu
Iwadii ti kleptomania da lori awọn ibeere kan pato ti a ṣe ilana ni Awujọ Ayẹwo ati Iṣiro ti Awọn Ẹjẹ Ọpọlọ (DSM-5), ti a tẹjade nipasẹ Ẹgbẹ Aruwo ọpọlọ ti Amẹrika. Gẹgẹbi awọn ilana DSM-5, kleptomania jẹ ifihan nipasẹ awọn iṣẹlẹ loorekoore ti awọn nkan jija ti ko nilo fun lilo ti ara ẹni tabi iye owo, ti o tẹle pẹlu ori ti ẹdọfu tabi arousal ṣaaju ole ati rilara ti itẹlọrun tabi iderun lẹhinna. Iwa jiji naa ko ni iṣiro to dara julọ fun nipasẹ rudurudu ilera ọpọlọ miiran, rudurudu lilo nkan, tabi ipo iṣoogun, ati pe ko ni iwuri nipasẹ ibinu, ẹsan, tabi awọn ipalọlọ.
e. Ayẹwo iyatọ
O ṣe pataki fun oniwosan lati ṣe iyatọ kleptomania lati awọn ipo miiran ti o le fa awọn iwa jija tabi awọn iṣoro iṣakoso imunibinu. Awọn iwadii iyatọ le pẹlu rudurudu iwa, rudurudu atako eniyan, awọn rudurudu lilo nkan, awọn rudurudu iṣakoso itusilẹ miiran (fun apẹẹrẹ, rudurudu ibẹjadi aarin, pyromania), tabi awọn jija ti n waye ni agbegbe ti awọn iṣẹlẹ manic tabi awọn igbagbọ arekereke.
f. Alaye legbekegbe
Gbigba alaye ifarabalẹ lati ọdọ awọn ọmọ ẹgbẹ ẹbi, awọn ọrẹ, tabi awọn orisun miiran le pese awọn oye ni afikun si ihuwasi ẹni kọọkan, iṣẹ ṣiṣe, ati awọn ibatan ajọṣepọ. Alaye ifarabalẹ le ṣe iranlọwọ lati jẹrisi awọn aami aiṣan ti ara ẹni, ṣe idanimọ awọn ilana ihuwasi, ati ṣe ayẹwo ipa ti kleptomania lori awọn aaye oriṣiriṣi ti igbesi aye ẹni kọọkan.
g. Olonadisciplinary igbelewọn
Ti o da lori awọn iwulo pato ati awọn ipo ti ẹni kọọkan, ilana iwadii aisan le fa ifowosowopo pẹlu awọn alamọdaju ilera miiran, gẹgẹbi awọn oniwosan alabojuto akọkọ, awọn onimọ-ara, tabi awọn alamọja afẹsodi, lati ṣe akoso awọn ipo iṣoogun tabi koju awọn ọran ti n waye.
h. Asa ti riro
Awọn oniwosan ile-iwosan yẹ ki o gbero awọn ifosiwewe aṣa ati awọn ilana ti o le ni agba igbejade ati itumọ awọn aami aisan, bakanna bi awọn ihuwasi si wiwa iranlọwọ tabi ṣiṣafihan alaye ifura ti o ni ibatan si kleptomania.
Idena ti kleptomania
Idena kleptomania pẹlu didojukọ awọn okunfa eewu ti o wa ni abẹlẹ, igbega awọn ilana imudoko ilera, ati ṣiṣẹda awọn agbegbe atilẹyin ti o dinku iṣeeṣe ti ikopa ninu awọn ihuwasi jija. Lakoko ti o le ma ṣee ṣe lati ṣe idiwọ kleptomania patapata, awọn ọgbọn pupọ lo wa ti awọn eniyan kọọkan, awọn idile, awọn agbegbe, ati awọn olupese ilera le ṣe lati dinku eewu ti idagbasoke tabi jijẹ rudurudu naa.
a. Isakoso wahala
Kọ ẹkọ awọn ilana iṣakoso aapọn ti o munadoko le ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan kọọkan lati koju awọn ẹdun ti o nira ati dinku eewu ti titan si awọn ihuwasi aiṣedeede bii jiji bi ọna iderun. Awọn ilana bii iṣaro iṣaro, awọn adaṣe isunmi ti o jinlẹ, isunmi iṣan ilọsiwaju, tabi ṣiṣe awọn iṣẹ igbadun le ṣe iranlọwọ fun awọn ẹni-kọọkan lati ṣakoso wahala ni awọn ọna ilera.
b. Ni ilera faramo ogbon
Kikọ awọn ẹni-kọọkan ni ilera awọn ọgbọn ifarapa ati awọn ilana-iṣoro iṣoro le fun wọn ni agbara lati koju awọn aapọn abẹlẹ tabi awọn okunfa laisi gbigbe si awọn ihuwasi jija. Ibaraẹnisọrọ ṣiṣi ni iyanju, ikẹkọ idaniloju, ati awọn ọgbọn ipinnu rogbodiyan le ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan kọọkan lati ṣalaye awọn iwulo ati awọn ẹdun wọn ni awọn ọna imudara.
c. Awujo support
Dagbasoke awọn nẹtiwọọki atilẹyin awujọ ti o lagbara le pese awọn eniyan kọọkan pẹlu ori ti ohun-ini, afọwọsi, ati iwuri lati wa iranlọwọ ati ṣe awọn ihuwasi ilera. Iwuri fun awọn asopọ awujọ rere pẹlu ẹbi, awọn ọrẹ, awọn ẹlẹgbẹ, tabi awọn ẹgbẹ atilẹyin le daalọ lodi si awọn ikunsinu ti ipinya tabi adawa ati dinku eewu ti ikopa ninu awọn ihuwasi jija.
d. Eko ati imo
Alekun imoye ti gbogbo eniyan ati oye ti kleptomania le ṣe iranlọwọ lati dinku abuku, igbega idanimọ ni kutukutu ti awọn aami aisan, ati gba awọn eniyan niyanju lati wa iranlọwọ nigbati o nilo. Pese ẹkọ nipa awọn ami ati awọn abajade ti kleptomania ni awọn ile-iwe, awọn ibi iṣẹ, ati awọn eto agbegbe le ṣe iranlọwọ igbega imo ati imudara itara ati atilẹyin fun awọn eniyan ti o kan.
e. Owo isakoso
Igbega imọwe inawo ati awọn ọgbọn iṣakoso owo lodidi le ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan kọọkan lati ṣe awọn ipinnu alaye nipa inawo ati dinku idanwo lati jale nitori iwulo inawo. Nfunni imọran inawo tabi awọn eto iranlọwọ fun awọn ẹni-kọọkan ti o ni iriri awọn iṣoro inawo le ṣe iranlọwọ lati koju awọn aapọn ti o wa labẹ ati dinku eewu ti lilo si awọn ihuwasi jija.
f. Awọn iṣakoso ayika
Ṣiṣe awọn iṣakoso ayika, gẹgẹbi imudarasi awọn ọna aabo ni awọn eto soobu tabi ibojuwo wiwọle si awọn agbegbe ti o ni ewu giga, le ṣe iranlọwọ lati dẹkun awọn iwa jija ati dinku awọn anfani fun ole. Pese ikẹkọ ati atilẹyin fun awọn oṣiṣẹ lori awọn ilana idena ole ati idanimọ awọn ami ikilọ ti kleptomania le ṣe iranlọwọ igbelaruge agbegbe ailewu ati aabo.
g. Idawọle ni kutukutu
Idanimọ ati sọrọ awọn okunfa ewu tabi awọn ami ibẹrẹ ti kleptomania nipasẹ awọn eto idawọle ni kutukutu tabi awọn ibojuwo ilera ọpọlọ le ṣe iranlọwọ lati yago fun jijẹ awọn ihuwasi jija ati dinku ipa ti rudurudu naa. Iwuri fun awọn eniyan kọọkan lati wa iranlọwọ lati ọdọ awọn alamọdaju ilera ọpọlọ ni awọn ami akọkọ ti ipọnju tabi awọn ihuwasi iṣoro le dẹrọ idasi akoko ati atilẹyin.
h. Itoju fun awọn rudurudu ti o nwaye
Ṣiṣayẹwo awọn ipo ilera ọpọlọ ti o n waye tabi awọn rudurudu lilo nkan ti o le ṣe alabapin si tabi mu kleptomania pọ si le ṣe iranlọwọ lati dinku eewu ti rudurudu naa. Pese awọn isunmọ itọju iṣọpọ ti o koju mejeeji kleptomania ati awọn ipo ti o waye le mu awọn abajade itọju dara si ati igbelaruge imularada igba pipẹ.
Itoju ti kleptomania
Itọju ti kleptomania ni igbagbogbo pẹlu apapọ ti psychotherapy, oogun, ati awọn ilana atilẹyin ti o pinnu lati koju awọn nkan ti o wa labẹ ati idinku awọn ihuwasi jija. Ibi-afẹde itọju ni lati ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan kọọkan lati ni oye si awọn ami aisan wọn, dagbasoke awọn ilana imudagba, ati ilọsiwaju iṣakoso imudara lati ṣakoso awọn igbiyanju lati jale daradara.
a. Ọpọlọ
- Imọ-Itọju Ihuwasi (CBT): CBT jẹ lilo pupọ ati ọna ti o da lori ẹri fun atọju kleptomania. O fojusi lori idamo ati nija awọn ero idarudapọ ati awọn igbagbọ ti o ni ibatan si jiji, lakoko ti o tun n ṣe agbekalẹ awọn ilana imudoko omiiran. Awọn ilana pẹlu atunṣeto oye, awọn adanwo ihuwasi, ati ifihan / idena idahun lati ṣakoso awọn okunfa ati awọn imunadoko ni imunadoko.
- Itọju ihuwasi Dialectical (DBT): DBT, fọọmu amọja ti CBT, tẹnu mọ ọkan, ifarada ipọnju, ilana ẹdun, ati awọn ọgbọn laarin ara ẹni. O le jẹ anfani fun awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania ti o ni ija pẹlu dysregulation ẹdun tabi aibikita. DBT kọni ifarabalẹ lati ṣe alekun imọ ti awọn ero ati awọn igbiyanju, pẹlu awọn ọgbọn ifarada ipọnju lati koju awọn okunfa laisi gbigbe si jiji.
- Gbigba ati Itọju Ifaramọ (ACT): ACT ṣe ifọkansi lati mu irọrun ọpọlọ ati iṣe ti o da lori iye nipa gbigba awọn ero ati awọn ikunsinu ti aifẹ lakoko ṣiṣe awọn iṣe ni ibamu pẹlu awọn iye ti ara ẹni. ACT ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan kọọkan ni idagbasoke iduro aanu si awọn ẹdun wọn, idinku iwulo fun jija bi ẹrọ mimu. Awọn ilana pẹlu awọn adaṣe ọkan, ṣiṣe alaye iye, ati igbero iṣe.
- Itọju ailera Psychodynamic ṣawari awọn ija aimọkan, awọn iriri igbesi aye ibẹrẹ, ati awọn ilana ara ẹni ti n ṣe idasi si kleptomania. Awọn oniwosan ara ẹni ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan kọọkan lati ni oye si awọn iwuri lẹhin awọn ihuwasi jija, ṣawari asomọ, idanimọ, ati awọn ija ti ko yanju. Nipa ṣiṣafihan awọn ilana aifọkanbalẹ ati awọn iriri ti o kọja, itọju ailera psychodynamic koju awọn idi root ti kleptomania.
b. Oogun
- Awọn inhibitors Serotonin Reuptake Selective (SSRIs): Awọn SSRI, ti a lo nigbagbogbo lati tọju aibanujẹ ati awọn rudurudu aibalẹ, ti ṣe afihan imunadoko diẹ ninu idinku igbohunsafẹfẹ ati biba awọn ihuwasi jija ni awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania. Awọn apẹẹrẹ pẹlu fluoxetine (Prozac), sertraline (Zoloft), ati escitalopram (Lexapro).
- Awọn amuduro iṣesi: Awọn amuduro iṣesi bii litiumu tabi anticonvulsants (fun apẹẹrẹ, valproate, lamotrigine) ni a le fun ni aṣẹ lati ṣe iranlọwọ lati ṣakoso iṣesi ati awọn ihuwasi aiṣedeede ninu awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania, paapaa awọn ti o ni awọn rudurudu iṣesi ti n waye tabi aibikita.
- Naltrexone: Naltrexone, antagonist opioid ti a lo lati tọju oti ati igbẹkẹle opioid, ti ṣe afihan ileri ni idinku awọn ihuwasi jija ni diẹ ninu awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania. O ti wa ni ro lati modulate awọn ọpọlọ ká ere eto ati ki o din awọn ipa amúṣantóbi ti jiji.
c. Awọn ilowosi atilẹyin
- Awọn ẹgbẹ atilẹyin: Ikopa ninu awọn ẹgbẹ atilẹyin tabi awọn ilowosi iranlọwọ ti ara ẹni le pese awọn ẹni-kọọkan pẹlu kleptomania ori ti agbegbe, afọwọsi, ati iwuri lati yago fun awọn ihuwasi jija. Pipin awọn iriri ati awọn ilana didamu pẹlu awọn miiran ti o loye le jẹ ifiagbara ati iwuri.
- Itọju ailera ti idile: Ṣiṣe awọn ọmọ ẹgbẹ ẹbi ni itọju ailera le ṣe iranlọwọ lati mu ibaraẹnisọrọ dara sii, koju awọn iyipada idile ti o le ṣe alabapin si idagbasoke tabi itọju kleptomania, ati pese atilẹyin fun ẹni kọọkan ni imularada.
- Igbaninimoran owo: Igbaninimoran owo tabi awọn eto iṣakoso gbese le jẹ anfani fun awọn ẹni-kọọkan ti o ni iriri awọn iṣoro inawo nitori abajade kleptomania. Ṣiṣayẹwo awọn aapọn owo le dinku awọn okunfa fun awọn iwa jija ati igbelaruge iduroṣinṣin.
d. Awọn ilowosi ihuwasi
Awọn ilowosi ihuwasi gẹgẹbi iṣakoso airotẹlẹ tabi ikẹkọ iyipada ihuwasi le ṣee lo lati fojusi awọn ihuwasi kan pato ti o ni nkan ṣe pẹlu kleptomania. Awọn imọ-ẹrọ wọnyi pẹlu idamọ awọn iṣaaju ati awọn abajade ti awọn ihuwasi jija ati imuse awọn ilana lati yipada awọn ilana ihuwasi. Fún àpẹrẹ, a lè kọ́ àwọn ẹnìkọ̀ọ̀kan láti mọ àwọn àmì ìkìlọ̀ ní kùtùkùtù ti ìfọkànsìn tí ń bọ̀ láti jalè àti kíkópa nínú àwọn ìhùwàsí àfidípò (fún àpẹẹrẹ, àwọn ọ̀nà ìsinmi, àwọn ìgbòkègbodò ìtura ara-ẹni) láti kojú ìfọkànsìn náà láìṣebi sí jíjalè.
e. Ti n ba sọrọ awọn ipo ti o n waye ni ajọṣepọ
Ti n ba sọrọ awọn ipo ilera ọpọlọ ti o n waye tabi awọn rudurudu lilo nkan ti o le ṣe alabapin si tabi mu kleptomania buru si jẹ abala pataki ti itọju. Awọn isunmọ itọju iṣọpọ ti o koju mejeeji kleptomania ati awọn ipo ti o n waye le mu awọn abajade itọju dara si ati igbelaruge imularada igba pipẹ.
ipari
Kleptomania jẹ rudurudu ilera ọpọlọ ti o nipọn ti a ṣe afihan nipasẹ awọn ihuwasi jija loorekoore ti o nfa nipasẹ awọn iyanju tabi awọn itara ti a ko le koju. Awọn ẹni kọọkan pẹlu kleptomania nigbagbogbo ni iriri ipọnju pataki ati ailagbara ni awọn agbegbe pupọ ti igbesi aye, pẹlu ofin, owo, ati awọn iṣoro laarin ara ẹni. Nipa igbega imo, oye, ati ilowosi ni kutukutu, o ṣee ṣe lati dinku abuku ti o ni nkan ṣe pẹlu kleptomania ati ilọsiwaju iraye si itọju to munadoko ati awọn iṣẹ atilẹyin fun awọn ẹni-kọọkan ti o ni ipa nipasẹ rudurudu nija yii.
