Atonu e te maofa i le iloaina e oo lava i tamaiti aoga faasalalau e le fiafia i tofiga tusitusia. O le mea moni, e iai tama ma teine ua sauni e faʻaalu ao ma po e taumafai e suʻe le upu sili e faʻamatala ai o latou manatu poʻo manatu. Ae ui i lea, o le tele o tamaiti aʻoga e le fiafia tele i tala ma pepa suʻesuʻe, o lea latou te iu ai i le faia o faʻasalalauga. E tele mafuaaga e le fiafia ai tamaiti aoga e tusi ni tala. O le tulaga sili ona maualuga o latou o mea nei:
- O se faiga e alu ai le taimi: O se fenumiai tele le mafaufau o le faagasologa o le tusiaina o se tala e faʻaalia ai naʻo le tusitusi. E fa'atatau fo'i i le aoina, au'ili'ili, ma le fa'agaioiina o leo o fa'amatalaga. A o'o i le tusiaina o se pepa fa'aupuga po'o se fa'asalalauga, e ono alu i ni nai vaiaso e su'e uma ai fa'amaumauga mana'omia.
- E tatau ona e maua le poto loloto i le tele o mataupu: O mea moni uma e tatau ona siaki lelei. E taua tele le fa'aogaina o fa'amatalaga talafeagai. E le gata i lea, e tatau ona e aloese mai le kalama, sipelaga, ma mea sese i tusitusiga.
- Atonu e le manaia: E le afaina le le fiafia i galuega mautinoa. O se tasi e le o se tagata fiafia tele i le faasaienisi sa'o ma o fuainumera e mafai ona fa'avalevalea ai o ia. O isi e manatu e le manaia le tusiaina o galuega.
- O pepa uma o lo'o siaki lelei: Afai e te manatu e le siakiina e faiaoga au tala, e te sese. E le gata i lea, o supavaisa e tele le poto masani. E fa'ataga ai latou e fa'amatala pe o sau lava tala pe fa'ato'a e tusiaina fa'atasi ma le fesoasoani a le faiga masani “kopi-fa'apipi'i”.
- Ole su'eina ole kopi ose mea tatau: I aso nei e fa'atulafonoina le siakiina ole kopi.
E tele finauga malosi ma talanoaga e uiga i le mataupu mulimuli. Faʻafetai i le atinaʻeina o tekinolosi, ua matua faigofie ma faigofie le siakiina o soʻo se faʻasalalauga, pepa faʻaupuga, poʻo se tala mo le faʻasalalau.
O le a plagiarism?
O le faaupuga "plagiarism" e fai si fenumiai. O le tele o tamaiti aʻoga e malamalama o le le mafai ona faʻaaogaina soʻo se faʻamatalaga o loʻo tuʻuina atu i isi punaoa. O lea latou te le malamalama pe faʻapefea ona tusia se tala talafeagai ma saʻo e aunoa ma le faʻaaogaina o soʻo se faʻamatalaga. O le mafuaaga lena e matua taua ai le faamaninoina o le uiga tonu o lenei faaupuga. O le fa'a'ole'ole o le fa'aogaina lea o so'o se vaega o fa'amatalaga e aunoa ma le fa'aigoaina o le puna. O lona uiga foi o le gaoi o manatu po o manatu o isi. E tatau ona faʻamaonia e tele ituaiga o faʻasalalauga:
- O le ituaiga lalolagi o lona uiga e na o le kopiina o le tusitusiga atoa ae leai se mea e suia.
- O le ituaiga mosaic o lona uiga e te mauaina ni nai tusitusiga, kopi palakalafa mai ia mea, ma fai sau lava tusitusiga. Afai e te manatu e tulaga ese le pepa ua saunia, e te sese.
- O le isi ituaiga o fa'a'aumea e ta'ua fa'aopoopo. O lona uiga e te faia se ulua'i tusitusiga ae fa'aopoopo i ai ni fa'amatalaga fa'asese. E masani ona tupu pe a e le mafai ona ta'ua upusii i le ala sa'o.
- O le ituaiga mulimuli o le mea lea e taʻua o le faʻaogaina o le tagata lava ia. O lona uiga e te toe tusia au lava galuega.
I le ala, e mafai ona eseese manaoga tulaga ese mai iunivesite i iunivesite. E manaia pe afai e mafai ona e fatuina 100% anotusi. Ae, e tatau ona manatua o upusii e tatau mo se vaega tele o pepa aʻoga. O le mea lea, e masani lava, o tusitusiga e le mafai ona tulaga ese atoatoa. Ole pasene avanoa ole fa'a'ole'ole e mafai ona ese mai le 10 i le 25%. E tatau ona e faʻamalamalamaina lenei mataupu i lau kolisi poʻo le iunivesite.
Su'e mo le fa'a'ole'ole
I aso nei e maua e tamaiti aoga uma se avanoa mataʻina e siaki ai lana galuega mo le faʻasalalau aʻo leʻi tuʻuina atu i le faiaoga. E tele talosaga e mafai ona maua ma taugofie e fa'afaigofie ai lenei faiga. E tatau ona na o le kopiina o lau tusitusiga, faapipii i totonu o le polokalama e manaʻomia, ma faʻatali mo iuga. Afai e lelei taunuuga e te maua, e manaia, e mafai ona e tufa atu lou tofiga.
Ae, afai e foliga mai o lau pepa o loʻo i ai se pasene maualuga atu o faʻasalalauga nai lo le faʻatagaina, e tatau ona e suia le tusitusiga. O le tele o su'esu'ega fa'akomepiuta i luga ole laiga o lo'o fa'aalia ai fa'amatalaga mai le galuega o lo'o fa'ailogaina o le fa'a'ole'ole. O nisi o su'esu'ega fa'akomepiuta e leai se totogi ma totogi e aofia ai polokalame nei:
- kopileaks: E lagolagoina faila faila eseese ma le tele o gagana. E lelei mo mea i luga ole laiga. E mafai ona e fa'aoga fua.
- Tusiupu: O lenei polokalame e sili ona faatuatuaina. o lo'o lisiina uma ai puna fa'atatau. Scribbr o se tasi o meafaigaluega sili ona aoga mo le suʻeina o faʻasalalauga. Peitaʻi, e lē saʻoloto.
- Grammarly: E iai se fa'aoga fa'aoga-fa'aoga. E mafai foi e le polokalame ona faasa'oina mea sese. Peita'i, e tatau ona e totogia se siaki fa'akomepiuta.
- Plagscan: O se tasi o polokalame sili ona lelei mo tusitusiga faʻaleaʻoaʻoga. O le tulaga e tuʻuina atu ia te oe le avanoa e siaki ai au pepa mo faʻailoga e aunoa ma se taumafaiga.
- fa'atasi: E iloa ai tusitusiga fa'alua i se taimi vave.
iʻuga
Pe e te fiafia i ai pe leai, ae e tatau ona e tuʻuina atu le tele o pepa e leai ni faʻailoga i le taimi o au aʻoga kolisi. E lua auala e te alu ese ai. O le mea muamua e fa'aalia ai e te iloa lelei au tusitusi ma ua e sauni e fa'aalu itula pe a saunia ni pepa talafeagai, sa'o, ma e leai ni fa'ailoga. O le auala lona lua i fafo o lona uiga e te faʻaaogaina se tusitala agavaa ma poto masani e tusi le pepa mo oe.