Internetið, netkerfi neta sem tengja tölvur um allan heim, varð til árið 1969 og hefur síðan gengist undir fjölmargar tæknilegar og innviðabreytingar til að ná því sem það er í dag. Upphafleg tilgangur internetsins sem leið til að deila upplýsingum hefur náð langt umfram það í gegnum árin og er orðinn ómissandi hluti af lífi okkar.
Kynning á veraldarvefnum eftir Tim Berners-Lee hefur átt stóran þátt í að umbreyta lífi okkar á nýjan hátt. Vefurinn, útfærður sem veraldarvefurinn, er safn vefsíðna sem eru byggðar ofan á internetið. Þessar vefsíður innihalda upplýsingar í formi textasíðna, stafrænna mynda, myndbanda, hljóðs o.s.frv., sem notendur geta sótt hvar sem er í heiminum.
WWW var fundið upp árið 1989 og hefur þróast smám saman frá upphaflegu kyrrstöðuástandi síðu í gagnvirkari útgáfuna sem við verðum vitni að í dag. Hinn grípandi og gagnvirki vefur nútímans, ríkjandi tól sem milljarðar nota til að lesa, skrifa og deila upplýsingum og hafa samskipti við aðra um allan heim, hefur gengið í gegnum mörg þróunarstig frá upphafi. Við skulum sjá hverjir þessir áfangar eru og hversu mikið vefurinn hefur þróast frá fæðingu hans.
Web 1.0
Web 1.0, upphafsútgáfa veraldarvefsins var þróuð af Tim Berners-Lee árið 1989 sem stóð til ársins 2004. Venjulega nefndur skrifvarinn vefur, vefsíður þessa tímabils voru eingöngu upplýsingar og innihéldu aðeins kyrrstæðu efni. Þeir skorti gagnvirkt efni eða hönnunarhluta og voru fyrst og fremst tengdir í gegnum tengla. Að auki var aðeins leyfilegt að skrifa og senda textapóst á þessum tímum, á meðan ekki var einu sinni hægt að hlaða upp myndum eða hengja þær við.
Engu að síður voru kyrrstæðar síður sem hýstar voru á vefþjónum sem stjórnað er af ISPS eða ókeypis vefhýsingaraðilum að mestu persónulegar síður sem voru mjög vinsælar. Athyglisvert var að notendur voru rukkaðir fyrir hverja síðu sem þeir lásu, þar á meðal möppur sem gerðu þeim kleift að finna sérstakar upplýsingar. Á heildina litið var Web 1.0 efnisafhendingarnet (CDN) sem leyfði birtingu upplýsinga á vefsíðum þar sem notendur neyttu efnis á óvirkan hátt án þess að hafa möguleika á að skilja eftir umsagnir, athugasemdir eða annars konar endurgjöf.
Web 2.0
Vefur 2.0, einnig þekktur sem önnur kynslóð vefsins, er ríkjandi vefur okkar tíma sem kom fram árið 2004 og dafnar enn. Hann er talinn lesa-skrifa vefurinn sem auðveldar notendasamskipti, sem er gríðarleg framför á einstefnusamskiptum sem Web 1.0 leyfði. Það gerir vefsíðum kleift að búa til notendamyndað efni, eykur nothæfi og samvirkni fyrir endanotendur og gerir það þannig að þeim félagslega vef sem það er þátttakandi.
Samfélagsleg tengsl og gagnvirkni Web 2.0 hafa leitt til þróunar á samfélagsmiðlum eins og Facebook, Twitter, YouTube eða Discord, þar sem notendur geta hlaðið upp efni sem aðrir notendur geta skoðað og gefið endurgjöf um. Allt þetta leiddi til þess að internetið náði til farsíma eins og iPhone og Android, sem leiddi til yfirburðar öppum eins og WhatsApp, Instagram, Uber og Paytm.
Eftir því sem notkunartilvikum Web 2.0 fjölgaði úr því að vera eingöngu samskiptamáti og upplýsingaöflun yfir í rafræn viðskipti og fleira, jókst fjöldi notenda einnig í milljarða, samhliða því að auka sköpun notendamyndaðs efnis. Fyrir vikið varð Web 2.0 að „vef sem vettvangur“ sem byrjað var að byggja hugbúnaðarforrit á.
Web 3.0
Talið er sem næsta kynslóð vefsins, Web 3.0 er keyranleg vefur eða lesa-skrifa-framkvæma útgáfa af vefnum. Hann er einnig þekktur sem merkingarvefur og er framlenging á veraldarvefnum sem notar staðla sem settir eru af World Wide Web Consortium (W3C). Það miðar að því að gera internetið snjallara með því að meðhöndla upplýsingar með mannlegri greind með gervigreindarkerfum.
Tim Berners-Lee fann upp hugtakið Merkingarvefur, sem vísar til útgáfu af vefnum sem getur tengt allt á gagnastigi. Hann lýsti því yfir að með tilkomu merkingarvefsins, „daglegs kerfi viðskipta, skrifræðis og daglegs lífs okkar verður stjórnað af vélum sem tala við vélar. Þeir „greindu umboðsmenn“ sem fólk hefur haldið fram um aldur fram munu loksins verða að veruleika.
Í nútíma internetinu eru upplýsingasíló. Til dæmis verða upplýsingarnar sem þú hleður upp á LinkedIn ekki sjálfkrafa uppfærðar á Facebook eða Twitter vegna þess að þær eru ekki tengdar. Berners-Lee stefndi að því að tengja allar upplýsingar með því að tengja vefsíður og gera þær samhæfðar þannig að enginn þyrfti nokkru sinni að hlaða upp upplýsingum sínum sérstaklega á mismunandi netkerfi.