Hukumatlar zarur bo'lgan turli tadbirlarni, jumladan, xalq ta'limi, yo'llar, kasalxonalar va boshqa loyihalarni moliyalashtirish uchun qarz olish orqali mavjud. Qarz olish ishlayotgan iqtisodlar uchun ijobiy narsa, agar u nazoratsiz qolmasa va nazoratdan chiqmasa. Iqtisodiyot iqtisodiy tanazzulga yuz tutgan paytda qarz olish mamlakat uchun ayniqsa zarar keltiradi. Yig'ilgan arzon qarz, agar u juda ko'p bo'lib qolsa va mamlakat ichida etarli miqdorda pul ishlab chiqarilmasa, tezda to'lab bo'lmaydigan bo'lib qolishi mumkin.
Qarzga ega bo'lish, mamlakatning yomon boshqarilishini yoki moliyaviy jihatdan beqarorligini anglatmaydi - aslida, dunyoning ba'zi yirik iqtisodiy qudratli davlatlari bunga ega. Ammo sog'lom va nosog'lom miqdor o'rtasida nozik chegara bor. Yalpi ichki mahsulot (YaIM) ma'lum bir mamlakat iqtisodiyotining iqtisodiy ko'rsatkichidir. Shunday qilib, qarzning YaIMga nisbati, qarzdor mamlakat qarzni to'lashga qodirmi yoki yo'qmi haqida bir oz tushuncha berishi mumkin.
Foiz stavkalari past bo'lsa va mamlakat iqtisodiy sekinlashuvni boshdan kechirayotgan bo'lsa, o'sishni susaytiradigan soliqlarni oshirishdan ko'ra, qarz olish siyosiy va iqtisodiy jihatdan jozibadorroq variant bo'lishi mumkin. Biroq, hukumatning kaliti shundan iboratki, hukumat belgilangan muddatda qarzga olingan narsalarni qaytarish uchun etarli bo'lgan birlamchi profitsitni (soliq tushumlarining dastur xarajatlaridan oshib ketishi) boshqarishi kerak.
Ba'zida soliq tushumlari bashorat qilinganidan kam bo'ladi va hukumatdan qarz olish orqali xarajatlarni kamaytirmasdan vaqtincha tanqislikni qoplash mumkin. Ba'zida etishmovchilik vaqtinchalik emas va hukumat tizimli tanqislikni boshdan kechirmoqda. Iqtisodiy o'sishga salbiy ta'sirlar, davlat qarzi rivojlanayotgan va rivojlanayotgan mamlakatlarda YaIMning 60% ga, rivojlangan mamlakatlarda esa qariyb 80% ga yetishi bilan boshlanadi.
Quyida dunyoning eng qarzdor 20 ta davlati keltirilgan.
unvon | mamlakat | Qarzning YaIMga nisbati |
1. | Yaponiya | 256.5% |
2. | Sudan | 211.7% |
3. | Gretsiya | 210.1% |
4. | Eritreya | 175.6% |
5. | Surinam | 157.4% |
6. | Italiya | 157.1% |
7. | Barbados | 143% |
8. | Maldiv orollari | 139.7% |
9. | Kabo-Verde | 137.6% |
10. | Beliz | 134.6% |
11. | Qo'shma Shtatlar | 132.8% |
12. | Portugaliya | 131.4% |
13. | Aruba | 130.3% |
14. | Singapur | 129.5% |
15. | Bahrayn | 129.4% |
16. | Mozambik | 125.3% |
17. | Butan | 123.4% |
18. | Zambiya | 118.7% |
19. | Ispaniya | 118.4% |
20. | Kanada | 116.3% |