पाणबुडी (किंवा सब) हे एक जलयान आहे जे पाण्याखाली स्वतंत्रपणे कार्य करू शकते. हे सबमर्सिबलपेक्षा वेगळे आहे, ज्याची पाण्याखालील क्षमता अधिक मर्यादित आहे. पाणबुड्यांना त्यांचा आकार विचारात न घेता "जहाज" ऐवजी "बोट" म्हणून संबोधले जाते. पाणबुड्या मानवी गोताखोरांसाठी टिकून राहण्यासारख्या किंवा व्यावहारिकतेपेक्षा जास्त खोलीवर काम करू शकतात आणि अनेक महिने पाण्यात बुडून राहू शकतात. पहिल्या महायुद्धात (1914-1918) पाणबुड्यांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करण्यात आला होता आणि आता मोठ्या आणि लहान नौदलात त्यांचा वापर केला जातो.
सैनिकी वापरामध्ये हल्ला करणारे शत्रूच्या पृष्ठभागावरील जहाजांवर (व्यापारी आणि सैन्य), किंवा इतर पाणबुड्या, विमान वाहक संरक्षण, नाकेबंदी, बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र पाणबुडी, अण्वस्त्र हल्ला दलाचा भाग म्हणून, पुनर्जागरण, पारंपारिक लँड अटॅक (उदाहरणार्थ क्रूझ क्षेपणास्त्र वापरणे) यांचा समावेश आहे. विशेष सैन्याने गुप्त समाविष्ट. पनडुब्बींसाठी नागरी वापरामध्ये सागरी विज्ञान, वाचवण, शोध, सुविधा तपासणी व देखभाल, अंडरसाईअर केबल दुरुस्ती, पर्यटन आणि अंडरसायर पुरातत्वशास्त्र यांचा समावेश आहे.
येथे जगातील पहिल्या 10 सर्वात मोठ्या पाणबुडी आहेत.
क्रमांक | पाणबुडी | देश | जलमग्न विस्थापन |
1. | टायफून-वर्ग पाणबुडी | रशिया | 48,000 टन |
2. | बोरी-वर्ग पाणबुडी | रशिया | 24,000 टन |
3. | ऑस्कर द्वितीय श्रेणीची पाणबुडी | रशिया | 24,000 टन |
4. | ओहियो-वर्ग पनडुब्बी | संयुक्त राष्ट्र | 18,750 टन |
5. | डेल्टा-वर्ग पाणबुडी | रशिया | 18,200 टन |
6. | मोहरा-दर्जाची पाणबुडी | युनायटेड किंगडम | 15,900 टन |
7. | ट्रायॉम्फन्ट-वर्ग पाणबुडी | फ्रान्स | 14,335 टन |
8. | अकुला-वर्ग पाणबुडी | रशिया | 13,800 टन |
9. | यासेन-वर्ग पाणबुडी | रशिया | 13,800 टन |
10. | सिएरा श्रेणीची पाणबुडी | रशिया | 10,400 टन |