Kule filimu, i-Great Dictator (1940), uCharlie Chaplin wadlala indima ebini yamanqaku afanayo: omnye ungumlawuli onobukrakra ogama lingu-Adenoid Hynkel kunye nomnye umculi ongumYuda oshushisayo. Kwimeko yokugqibela ye-movie, uCharlie Chaplin njengomngqingili, uthatha isigaba sokujongana nobunzima babantu. Kule ngongoma, enamandla kunye nokuphelela, wanikela into engalindelekanga yehlelwe njengenye yezona zinto zikhokelela kwaye zikhuthazayo kwimbali.
Nantsi intetho enkulu yeDictator njengoko ibhaliwe kwaye ihanjiswe nguCharlie Chaplin.
yokuzonwabisa
yombhalo
“Uxolo, kodwa andifuni ukuba ngumlawuli. Ayindim ishishini lam. Andifuni kulawula okanye ndoyise nabani na. Ndingathanda ukunceda wonke umntu - ukuba kunokwenzeka - umJuda, oweNtlanga - umntu omnyama - omhlophe. Sonke sifuna ukuncedana. Abantu banjalo. Sifuna ukuhlala ngolonwabo lomnye nomnye - hayi ngentlupheko yomnye nomnye. Asifuni ukuthiya nokudelela omnye nomnye. Kweli hlabathi kukho indawo yomntu wonke.
Kwaye umhlaba olungileyo utyebile kwaye unokubonelela wonke umntu. Indlela yobomi inokusimahla kwaye intle, kodwa silahlekile. Ukubawa kuyityhefu imiphefumlo yamadoda, kuthintele umhlaba ngentiyo, kwenze irhanisi lasiqhubela ebubini nasekuphalazeni igazi. Senze isantya, kodwa sizivalele ngaphakathi. Oomatshini abenza intabalala basishiye siswele. Ulwazi lwethu lusenze sathandabuza. Ubukrelekrele bethu, bunzima kwaye abunabubele.
Sicinga kakhulu kwaye siziva sincinci. Ngaphezulu koomatshini sidinga ubuntu. Ngaphezu kobuqili sifuna ububele kunye nokuthantamisa. Ngaphandle kwezi mpawu, ubomi buya kuba nobundlobongela kwaye konke kuya kulahleka… Inqwelo moya kunye nonomathotholo kusisondelelene. Ubume bezi zinto zilungisiweyo bukhalela ukulunga emadodeni- kukhala ubuzalwana kwindalo iphela - umanyano lwethu sonke.
Okwangoku ilizwi lam lifikelela kwizigidi kwihlabathi liphela-izigidi zamadoda, abafazi, nabantwana abancinci abaphelelwe lithemba-amaxhoba enkqubo eyenza ukuba amadoda ahlukumeze kwaye avale abantu abamsulwa. Kwabo banokundiva, ndithi - musa ukuphelelwa lithemba. Usizi olusiphetheyo ngoku kukudlula kokuhaha - ubukrakra babantu aboyikayo indlela yenkqubela phambili yomntu. Inzondo yamadoda iyakudlula, kwaye oozwilakhe bafe, kwaye amandla bawathabathayo ebantwini aya kubuyela ebantwini.
Kwaye okoko nje abantu besifa, inkululeko ayinakuze itshabalale… Amajoni! ungazinikeli kubundlongondlongo-abantu abakudelelayo-abakukhobokisayo-abo baguqula ubomi bakho-bakuxelele into omawuyenze- into omawuyicinge kwaye uzive njani! Ngubani okuqhubayo - ukutya okutyayo - okunyanga njengeenkomo, akusebenzise njengokutya kwenkanunu. Ungazinikeli kula madoda angaqhelekanga - amadoda oomatshini aneengqondo zomatshini kunye neentliziyo zomatshini!
Awungoomatshini! Awuyonkomo! Nina madoda! Unothando lomntu ezintliziyweni zakho! Awuzondi! Inzondo kuphela engathandwayo-engathandwayo kunye nokungaqhelekanga! Amajoni! Musa ukulwela ubukhoboka! Lwela inkululeko! Kwisahluko se-17 sika-St Luke kubhaliwe kwathiwa: "Ubukumkani bukaThixo bungaphakathi emntwini" -kungenguye umntu omnye okanye iqela lamadoda, kodwa kubo bonke abantu! Kuwe! Wena, abantu banegunya- amandla okwenza oomatshini.
Tunamandla okwenza ulonwabo! Nina, bantu, ninamandla okwenza obu bomi bukhululeke kwaye buhle, ukwenza obu bomi bube yinto entle. Ke - egameni ledemokhrasi - masisebenzise loo mandla - masimanyane sonke. Masilwele umhlaba omtsha-umhlaba onesidima oza kunika amadoda ithuba lokusebenza-oya kuthi unike ulutsha ikamva kunye nokuguga kukhuseleko. Ngokwedinga lezi zinto, amandla okhuselo avukile. Kodwa bayaxoka!
Abasizalisekisi eso sithembiso. Abasoze! Oozwilakhe bayazikhulula kodwa bakholisa abantu! Ngoku masilwele ukuzalisekisa eso sithembiso! Masilwele ukukhulula umhlaba-sisuse imiqobo kuzwelonke-ukuphelisa ukubawa, inzondo kunye nokunganyamezelani. Masilwele ilizwe lesizathu, ilizwe apho isayensi kunye nenkqubela phambili ziya kukhokelela kulonwabo lwabantu bonke. Amajoni! egameni ledemokhrasi, masimanyane sonke! ”
Oku kuya kuhlala enye yeentetho ezona zilungileyo kwiimifanekiso zeFilimu.