Kugovanisa ivhu inzira yekutora gwara guru renyika woipatsanura kuita zvidimbu zvidiki nezvinangwa zvakasiyana. Pane maitiro ekuti munhu angagovera sei ivhu kuburikidza nemasangano ehurumende akasiyana. Nepo nzvimbo hombe iine gwaro redziviriro rimwechete, zvikamu zvidiki zvine zvitupa zvadzo.
Zvikonzero zvinoita kuti vanhu vagovane ivhu
Pane zvikonzero zvakasiyana-siyana zvinoita kuti vanhu vasarudze kugovera ivhu. Zvinosanganisira:
- Kugovera pakati pemitezo yemhuri. Semuenzaniso, vabereki kana vachengeti vanogona kugovera nzvimbo yavo yakakura kuvana vavo kana vabatsiri.
- Chikonzero chechipiri kupa mumwe munhu chipo. Kune vanhu vanogovanisa midziyo yavo kupa shamwari, nzvimbo dzechitendero, masangano, nezvimwe.
- Kutengesa kuti uwane purofiti. Vamwe vanoipatsanura kuti vatengese chikamu chayo kuti vabhadhare mabhiri akaita semabhiri echipatara, nyaya dzematare, mari yechikoro, nezvimwe.
- Vagadziri vezvivakwa vanowanzo patsanura zvivakwa kuti vawedzere kukosha kwenzvimbo uye vatengese kune avo vari kutsvaga zvivakwa zvekutenga.
- Pakupedzisira, kune vanogovanisa ivhu, votengesa chikamu chayo uye vanoshandisa mari kusimudzira chikamu chevhu chasara.
Zvinodiwa pakugovanisa ivhu
- Humbowo hwekutsvagirwa kwegwaro repamutemo.
- Bvumira kupatsanura pasi kubva kuLand Control Board munharaunda yako.
- A katatu akazadza PPA 1 fomu rakawanikwa kubva kumahofisi edunhu.
- Chirongwa chakadhirowa zvakanaka chinoratidza kupatsanurwa kwakarongwa. Inofanira kusanganisira kuti ivhu richasvikwa sei uye kuti tsvina nemvura yepasi icharaswa sei.
- Muchidimbu kuronga kwakasaina kubva kumuviri kuronga.
- Title deed of the land.
- Mepu yakanyatso kudhirowa yenzvimbo yacho.
- Marisiti ekubhadhara ekushandiswa kwekugovanisa uye mitengo yevhu kana iripo.
Zvinhu zvisingagone kugovaniswa
Pane zvishoma zvisingabvumirwe zvezvivakwa zvisingagoni kugovaniswa. Zvinosanganisira:
- Chibatiso chinova chibatiso chechikwereti musangano rezvemari.
- Imba ine caveat pairi kudzivirira chero chiito pamudziyo.
- Property ine court case ichiri kumirira uye isati yagadziriswa.
Mutengo wekugovanisa ivhu
Kune mitengo yakasiyana-siyana panguva yese yekugovanisa ivhu. Nekudaro, muhurumende dzese dzematunhu muKenya, mutengo wePPA 1 fomu Ksh chiuru. Mari yehurongwa hwese inosiyana uye inobhadhariswa zvichienderana nenzvimbo yacho pachayo saizi nenzvimbo.
Kubhadhara mutero wevhu rakakamurwa
Kana muridzi wemunda akachengeta muridzi wezvikamu zvitsva zvemunda, haakodzeri kubhadhara mutero. Nekudaro, kana chinangwa chiri chekutengesa nepurofiti uye kutengesa chaiko kunoitwa, mutengesi anofanirwa kubhadhara mutero wekuwana mari.
Maitiro ekugovanisa ivhu muKenya
Heino maitiro ekutevera pakugovanisa ivhu muKenya.
1. Tarisa chero zvirambidzo papfuma
Sedanho rekutanga, zvakakunakira kuona kuti ivhu rako rine zvirambidzo pazviri zvingakutadzisa kugova. Usati watanga hurongwa uhu, shanyira registry yenzvimbo yako uye tsvaga zita rezita kuti uone kana ivhu rine zvirambidzo senge caveat pairi. A caveat zvinoreva kuti hapana chiito chinotenderwa kutorwa pamudziyo. Pamusoro pezvo, kutsvaga zita rezita kunodhura Ksh 550.
2. Ongorora musika
Usati waita mari yako uye nguva yekugovanisa, kuongorora musika kunokubatsira munzira dzinotevera.
- Kana chinangwa chako chiri chekutengesa, uchakwanisa kuziva kana iwe uchizove nemusika uripo wenzvimbo uye chiyero chiripo chekutengesa.
- Kana iwe uri kutengesa kukwidza mari yekuvandudza, ongororo yemusika yemitengo yekuvaka ichakubatsira iwe kuziva kuti imarii yekutengesa uye saizi yekutengesa.
Nekudaro, kana chinangwa chiri chekupa vanovimba newe kana chipo mumwe munhu haufanire kuita chero wongororo yemusika.
3. Bata mukuru wezvekuronga wenzvimbo yako
Nzvimbo imwe neimwe ine murongi wayo wepanzvimbo. Sedanho rechitatu, shanyira mahofisi ehurumende yomunharaunda kuti usangane navo. Vachakubatsira kuti unzwisise kana pfuma yako iri pasi pezvirambidzo uye kuti inokodzera here kugovaniswa. Iri idanho rakakosha usati wazadza chero fomu rekupatsanura.
4. Ziva murongi wemuviri wekushanda naye
Vese vanoronga zvenyama muKenya vakanyoreswa neKenya Institute of Planners. Chimwe nechimwe chazvo chinoshanda mune imwe nzvimbo. Iye achakubatsira iwe kugadzira hurongwa hwekugovanisa ivhu rako uye nekukupa zano pane zvinogoneka. Iye anoronga anokupa zano kana pakupatsanura nyika iwe uchafanirwa kuwedzera zvinoshandiswa senge mugwagwa kuti upinde nyore, nzvimbo yakajairika yevagari vatsva, nezvimwe.
5. Sarudza muongorori
The Institute of Kenya Surveyors ine chengetedzo yevaongorori vese vakanyoreswa muKenya. Paavhareji mutengo weongororo muKenya uri pakati peKsh 3,000 kusvika Ksh 100,000 zvichienderana nenyika. Muongorori anokubatsira kuona miganho chaiyo yenzvimbo, tsvaga chero nzvimbo ine mafashama, nezvimwewo. Muongorori anokupa zano nezve nzira yakanaka yekuita kupatsanurwa kwevhu.
6. Nyora chirongwa/mepu yekupatsanurwa kweNyika
Pamwe chete nemurongi wenyama uye muongorori, nyora mepu inoratidza kuti unoda sei kuti kupatsanurwa kuitwe uye hukuru hwenzvimbo yega yega yakakamurwa. Izvo zvakakosha kuti uve nechokwadi chekuti dhizaini rako rinotora zvese zvaunoda kuti hurumende yedunhu icherechedze kana uchiongorora kugovaniswa kwevhu.
7. Isa chikumbiro chako
Panguva ino, iwe uchafanirwa kuzadza fomu rePPA1, kubhadhara mari yekunyorera uye kubatanidza risiti yekubhadhara pamwe chete nemepu yekupatsanura yakatsanangurwa uye zita rezita reimba yacho.
8. Gamuchira mhinduro yako
Nguva yekugamuchira mhinduro inoenderana nebhodhi rekuronga rekwaunogara. Vamwe vachatora mazuva mashoma vamwe vachitora nguva sezvo mamwe acho achida kuti veruzhinji vatore nguva.
9. Nyorera magwaro matsva
Kana kupatsanurwa kwakabvumidzwa, uchafanirwa kunyorera matsamba enzvimbo yakakamurwa kubva kubazi rezveminda.