Maboma amakhalapo pobwereka kuti athandizire ntchito zosiyanasiyana zomwe ndi zofunika kuphatikiza maphunziro a boma, misewu, zipatala ndi ntchito zina. Kubwereka ndi chinthu chabwino kwa chuma chogwira ntchito pokhapokha ngati sichingayendetsedwe ndikuchoka m'manja. Zimawononga makamaka kuti dziko libwereke chuma chikagwa pansi. Ngongole yotsika mtengo yomwe yasonkhanitsidwa imatha kukhala yosatheka ngati ikwera kwambiri ndipo palibe ndalama zokwanira zomwe zimapanga m'dzikolo.
Kukhala ndi ngongole sizitanthauza kuti dziko silikuyendetsedwa bwino kapena kusakhazikika kwachuma - makamaka, ena mwamphamvu kwambiri padziko lonse lapansi ali nazo zambiri. Koma pali mzere wabwino pakati pamiyeso yathanzi ndi yopanda thanzi. Chuma chonse chakunyumba (GDP) ndichizindikiro chachuma chokhudza chuma cha dziko linalake. Chifukwa chake, ngongole ku chiŵerengero cha GDP imatha kukupatsirani chidziwitso ngati dziko lomwe lili ndi ngongole limatha kulipira ngongole yonse.
Chiwongoladzanja chikakhala chochepa ndipo dziko likulowa m'mavuto azachuma, kubwereka ndalama kungakhale njira yabwino kwambiri pazandale komanso pazachuma kusiyana ndi kukweza misonkho yomwe ingalepheretse kukula. Komabe, chinsinsi ku boma ndi chakuti boma liyenera kuyendetsa ndalama zowonjezera (kuchulukira kwa msonkho pakugwiritsa ntchito pulogalamu) zokwanira kubweza zomwe zidabwerekedwa ndi nthawi yomaliza.
Nthawi zina ndalama za misonkho zimakhala zochepa kuposa momwe zimanenedweratu ndipo pobwereka boma limatha kubweza kuchepa kwakanthawi osadulira ndalama. Nthawi zina kusowa sikungokhala kwakanthawi ndipo boma limakhala ndi vuto. Zotsatira zoyipa pakukula kwachuma zimayamba pomwe ngongole yadziko ikafika pafupifupi 60% ya GDP m'maiko akutukuka komanso akutukuka komanso pafupifupi 80% m'maiko otukuka.
Nawa mayiko 10 omwe ali ndi ngongole zochepa kwambiri ku Africa.
udindo | Country | Ngongole ku chiŵerengero cha GDP |
1. | Democratic Republic of the Congo | 12.4% |
2. | Botswana | 25.3% |
3. | Comoros | 30% |
4. | Nigeria | 31.9% |
5. | Tanzania | 37.9% |
6. | Djibouti | 40.2% |
7. | Chad | 41.7% |
8. | Central African Republic | 42.2% |
9. | Guinea | 42.3% |
10. | Cameroon | 42.5% |